Określenie granic terenu należącego do ROD jest niezbędne gdy zamierzamy ogrodzić nieruchomość. W wielu przypadkach teren Ogrodu składa się z wielu działek ewidencyjnych położonych niekoniecznie w jednym kompleksie.
Zanim ROD rozpocznie prace związane z ogrodzeniem terenu musi szczególną uwagę zwrócić na miejsca, w których usytuowane są znaki graniczne lub punkty graniczne działki lub działek ewidencyjnych należących do ROD. Znaki i punkty graniczne definiuje ustawa Prawo geodezyjne i kartograficzne jako znaki geodezyjne.
Punkty graniczne określają przebieg granicy działki ewidencyjnej, czyli nieruchomości. Prościej rzecz ujmując, są to punkty załamania granicy, które wyznaczają także kształt działki. Natomiast ze znakami granicznymi będziemy mieli do czynienia jeśli działka jest czworokątem i wówczas działka będzie oznaczona 4 punktami granicznymi.
Znaki graniczne są wykonane z trwałego materiału, zwykle z kamienia granitowego, ułożone w punkcie granicznym. Znakiem granicznym może być również inny trwały element zagospodarowania danego terenu np. paliki geodezyjne z drewna odpowiednio oznaczone.
Podczas grodzenia terenu ROD lub poszczególnych działek ewidencyjnych, bądź wymiany starego ogrodzenia, Zarząd ROD musi wiedzieć, że ogrodzenie nie może przekraczać poza linię znaków lub punktów granicznych, a także, że znaki te podlegają ochronie, co oznacza, że niszczenie tych znaków lub ich przemieszczenie bądź uszkodzenie jest zagrożone karą grzywny – art. 48 ust. 1 ustawy Prawo geodezyjne i kartograficzne.
W przeszłości niektóre tereny ROD zostały ogrodzone z pominięciem znaków geodezyjnych, bowiem ogrodzenia dokonano równolegle do np. drogi gminnej. Na szczęście znaki geodezyjne pozostały. Problem z usytuowaniem ogrodzenia na cudzej nieruchomości pojawił się na etapie realizacji inwestycji drogowej, polegającej na przebudowie drogi, kiedy to geodeta ustalał znaki graniczne przebudowywanej drogi. Właściciel drogi – gmina mogła zastosować restrykcje wobec zarządu ROD. Jednak w ramach poprawnych relacji gminy z zarządami ROD i Okręgowym Zarządem Sudeckim PZD problem rozwiązano poprzez przełożenie ogrodzenia o długości 240 mb, które istniało od ponad 30 lat, na oznakowaną geodezyjnie granicę działki ewidencyjnej. Trzeba przy tym dodać, że koszty przełożenia ogrodzenia są znaczne i obciążają ROD.
W niektórych ROD spotykamy się z koniecznością wznowienia znaków granicznych na terenach należących do ROD. Wznowienie punktów granicznych następuje wówczas, gdy oznaczenia zostały zniszczone lub przesunięte, ale granice działki zostały uprzednio utrwalone w dokumentacji geodezyjnej.
W jaki sposób odbywa się wznowienie punktów granicznych? Z reguły następuje to na wniosek właściciela lub użytkownika wieczystego nieruchomości sąsiadującej z terenem ROD, który zgłasza wniosek do geodety uprawnionego, którym może być też firma geodezyjna. Ważnym jest, aby w czynnościach geodety związanych ze wznowieniem znaków, punktów granicznych uczestniczyli upoważnieni członkowie zarządu ROD, ponieważ podczas tych czynności może zajść konieczność dokonania powtórnych pomiarów sąsiadujących ze sobą działek ewidencyjnych, spisanie protokółu i podpisanie go przez strony postępowania. Może też pojawić się spór w zakresie usytuowania wznowionych puntów granicznych. Spór ten może być rozstrzygnięty na drodze postępowania sądowego.
Ze znakami geodezyjnymi będziemy mieli do czynienia również przy podziale działek ewidencyjnych należących do ROD np. w celu zwrócenia gminie części działki niezagospodarowanej, zbędnej na cele ogrodnictwa działkowego lub w związku z podziałem geodezyjnym w celu wydzielenia części działek np. pod realizację nowej inwestycji drogowej, bądź przebudowę z uwzględnieniem nowych ścieżek rowerowych i dla pieszych. Po takich podziałach ROD przystępuje do budowy nowego ogrodzenia na nowo powstałych granicach. Podczas tych robót ważnym jest, aby nie budować ogrodzenia nie zważając na znaki graniczne. Wybudowanie ogrodzenia na „nie swojej” granicy później, czy wcześniej postawi zarząd Ogrodu przed poważnymi konsekwencjami, a w najlepszym przypadku przed problemem znaczących i niezaplanowanych kosztów przeniesienia ogrodzenia na oznaczoną geodezyjnie granicę terenu Ogrodu.

Maria Klimków
OZ Sudecki